Serbske stawizniska tafla
lěto | podawk |
---|---|
500-600 | Wobsydlenje kónčiny mjez Wódru, Rudnymi horami a Šmrěčinymi horami, rěku Solawu a Frankfurtom nad Wódru přez někak dwaceći serbskich splahow. |
631 | Prěnje wopismowe naspomnjenje Serbow we chronice Fredgara. |
990 | Z Milčanami w Hornej Łužicy zhubi posledni serbski splah swoju politisku njewotwisnosć. |
1000-1100 | Nutřkowny krajny wutwar přez serbskich burow. |
1150-1300 | Zapućowanje frankowskich, flamiskich, durinskich a sakskich burow. |
1200-1300 | Klóšterske a měšćanske załoženja we Łužicy. |
1293/1327 | Zakaz serbskeje rěče w Bernburgu, Altenburgu, Zwickau a Lipsku. |
1405 | Zběžk němskich a serbskich rjemjeslnikow w Budyšinje. |
wokoło 1530 | Serbska byrgarska přisaha w Budyšinje, najstarši znaty serbski spisowny pomnik. |
1548 | Prěni serbski bibliski přełožk přez Mikławša Jakubicu. |
1574 | Prěnja serbska čisćana kniha; spěwnik z katechizmom Albina Molerja. |
1706 | Přełožk Noweho Testamenta přez Michała Frencla do hornjoserbšćiny. |
1709 | Delnjoserbske wudaće Noweho Testamenta přez Bogumiła Fabriciusa. |
po 1750 | Započatki byrgarskeho serbskeho narodneho wědomja; němscy a serbscy rozswětlerjo zaběraja so wědomostnje ze serbskimi a kulturnymi stawiznami, kaž tež z rěču. |
1790-1794 | Burski njeměr we Łužicy pod wliwami francoskeje rewolucije. |
1809-1812 | Wudaće serbskeho měsačnika přez budyskeho ćěslu Jana Bohuchwała Dejku. |
wokoło 1840 | Nastaće narodneho serbskeho hibanja ze zaměrom, serbsku rěč a kulturu zdźeržeć. |
1841/1843 | Dwuzwjazkowe wudaće "Pěsnički Hornich a Delnich Łužiskich Serbow" přez Jana Arnošta Smolerja a Leopolda Haupta, jako "Encyklopedija serbskeje ludowědy". |
1842 | Załoženje nowiny "Tydźenska Nowina" přez Handrija Zejlerja a Jana Arnošta Smolerja, předchadnica dźensa hišće wuchadźacych "Serbske Nowiny". |
1845 | Prěni serbski spěwny swjedźeź we Łužicy pod wjednistwom Korle Awgusta Kocora; započatk serbskeje byrgarskeje hudźbneje kultury. |
1845/1847 | Załoženje wědomostneho towarstwa "Maćica Serbska". |
1848/1849 | Nastaće serbskich burskich towarstwow w Hornjej Łužicy, žadanja za socialnymi a narodnymi prawami ("Serbska burska peticija"), za runoprawnosću Serbskeje rěče a kultury w šuli, cyrkwi a před sudnistwom ("Wulkopeticija Serbow"). |
1854 | Přěnja wulka wupućowanska žołma Serbow do Texasa a do Awstralskeje; załoženje serbskich sydlišćow. |
wokoło 1875 | Wutworjenje "Młodoserbskeho hibanja" pod wjednistwom Arnošta Muki a Jakuba Barta-Ćišinskeho; sylniše wustupowanje napřećo narodnemu potłóčowanju w Němskim kralestwje a za sylniše wuwiće serbskeje kultury. |
1877 | Narodny epos "Nawoženja" wot Jakuba Barta-Ćišinskeho; wjeršk klasiskeho serbskeho basnistwa w 19. lětstotku. |
1912 | Załoženje Domowiny jako třěšny zwjazk 31 serbskich towarstwow. |
1937 | Zakaz Domowiny a cyłeho serbskeho kulturneho žiwjenja; wupokazowanje serbskich wučerjow a fararjow z Łužicy. |
1945 | Znowazałoženje Domowiny. |
1948 | "Zakoń k zawěsćenju prawow serbskeje ludnosće" w Sakskej. |
1950 | Knježerstwowe postajenje "Spěchowanje serbskeje ludoweje skupiny" w Braniborskej. |
bis 1958 | Załoženje mnohich serbskich statnych institucijow k spěchowanju narodneho-kulturneho žiwjenja. |
1964 | Noworjadowanje serbskeho šulstwa wjedźe k drastisce spadowacym ličbam wobdźělnikow serbskeje wučby. |
1966 | I. festiwal serbskeje kultury, kotremuž hač do lěta 1989 šešć dalšich slěduja. |
1989 | Serbska ludowa zhromadźizna woła k narodnemu dialogej a žada sej wot Domowiny zakładne nowowusměrjenje; znowawožiwjenje serbskeho towarstwoweho hibanja. |
1992 | Wustawy krajow Sakska a Braniborska garantuja Serbam swoje prawa. |
1994 | Braniborski krajny sejm wobzamknje "Zakoń k wuhotowanju prawow Serbow w kraju Braniborska", tak mjenowany "Serbski zakoń"; zwjazkowy sejm wotpokaza zapisanje wjazacych prawow a garantijow za Serbow a druhich mjenšinow w němskej wustawje. |
1999 | Sakski krajny sejm wobzamknje "Zakoń wo prawach Serbow w Swobodnym kraju Sakska", tak mjenowany "Sakski Serbski zakoń"; Załožba za Serbski lud bu samostatna. |
Žórło: Peter Kunze, "Kurze Geschichte der Sorben", 2001